Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

verso pede

  • 1 stampede stam·pede

    English-Italian dictionary > stampede stam·pede

  • 2 verto

    verto (archaist. vorto), vertī (vortī), versum (vorsum), ere (altind. vártatē, er dreht sich, got. waírÞan, ahd. werdan, werden), nach einer anderen, bes. nach der entgegengesetzten Richtung kehren, wenden, drehen, umkehren, umwenden, umdrehen, refl. vertere se u. bl. vertere, u. Passiv verti medial, sich kehren, sich wenden, sich drehen, I) im allg.: A) eig.: 1) übh.: a) m. Angabe wohin? α) durch Praepp.: ora in alqm, Ov.: omnium ora in se, Tac.: raptum vexillum ad ripam, Tac.: currum in fugam, Curt.: aquam v. in subiecta, ableiten in die Niederungen, Tac.: equos ad moenia, Verg.: armentum ad litora, nach dem U. zutreiben, Ov.: mucronem in se, Liv. epit.: v. harpen in alqm, Ov.: morsus exiguam in Cererem (Brot), Verg. – refl., verti me a Minturnis Arpinum versus, Cic.: u. ohne se, ad Orientem vertit, kehrte um, Treb. Poll.: ut (sol) vortat metas ad solstitiales, Lucr.: alterius ramos videmus vertere in alterius, Verg.: o utinam vocula mea vertat in auriculas dominae, gelange, Prop.: Char. quo vortisti (wohin hast du dich gedreht = wohin siehst du)? Dem. ad illum qui emit, Plaut. merc. 434: u. passiv medial, velatum vortier ad lapidem, sich (anbetend) hinzuwenden zu einem (heiligen) Stein, Lucr.: homines, quorum oculi perversā semper acie vertantur, sich drehen, Firm. – β) durch Advv.: sidera retro, Verg.: quo vertere cursus (iubeat), Verg.: quo vocat, vertamus iter, Verg.: v. ora huc et huc, Hor.: nunc huc nunc illuc verso mari, Liv. – refl., vorte hāc te, puere, wende dich hierher = komm hierher, Plaut. – b) m. bl. Acc.: flumina et lacus, ableiten, Tac.: fores cardine tacito, leise aufmachen, Tibull.; vgl. verso cardine strepitum fecit, Ov.: clavem vertere (umdrehen), Iulian. bei Augustin.: simulat gradu discedere verso, Ov.; vgl. verso pede premere arenam, Ov.: u. ille tuus tam cito vertit pennas amor? hat seine Fittige gewendet (= hat sich von mir entfernt, mich aufgegeben)? Prop. – refl., cum haesisset descendenti (virgini Vestali) stola, vertit se et recollegit, Plin. ep. 4, 11, 9. – 2) als milit. t.t.: alqm (hostes, equites u. dgl.) in fugam, in die Fl. treiben, -schlagen, Auct. b. Afr., Liv. u.a.: u. so bl. agmina, Verg.: u. Philippis versa acies retro, die zu Ph. verlorene Schlacht, Hor. – iter retro, eine rückgängige Bewegung machen, Liv.; vgl. ni Vitellium retro Fortuna vertisset, zur Umkehr genötigt hätte, Tac. – terga v., kehrtmachen = fliehen, Caes. u.a.: u. so refl., se, Caes. u.a.: u. ohne se, versuros omnes in fugam extemplo ratus, überzeugt, daß alle sofort kehrtmachen würden, Liv. – in circumsedentes Capuam se vertit, wendete sich gegen usw., Liv. 26, 5, 4. – 3) von der örtl. Lage, bes. als geogr. t.t., refl. Scytharum gens, haud procul Thraciā sita, ab oriente ad septentrionem se vertit, wohnt in der Richtung von O.n.N. (= nordöstlich), Curt. 7, 7 (29), 3. – u. medial, versus in od. ad m. Akk., gewendet, gerichtet, hin- od. hinausgehend, hin- od. hinausliegend u. dgl., squamarum series a cauda ad caput versa, hinlaufend, Plin.: v. Örtlichkeiten, fenestrae in viam versae, Liv.: Epirus in septentrionem versa, Liv.: mare ad occidentem versum, Liv.: (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus, hinlaufend, Ov.: u. so (Rhenus) modico flexu in occidentem versus, Tac.: versa est Pachynos ad austros, liegt nach Süden, Ov.

    B) bildl.: 1) im allg.: a) übh.: α) mit Angabe wohin? αα) durch Praepp.: usum olei ad luxuriam, den Gebr. des Öles zur Verschwendung wenden, d.i. bis zur Verschwendung treiben, Plin.: in se studia civium, Tac.: v. bonas aures ad pacem, dem Fr. gütiges Gehör zu schenken geneigt sein, Prop.: indomitum animum in bonum, Tac.: animum alias ad curas, Tac.: consilia curasque in oppugnationem Placentiae, Tac.: venena et artes in alium, Tac.: in nos vertite iras, Liv.: patrem ab alienis in suos vertisse superbiam, Liv. – Passiv, versa Romam res, wurde die Sache (Untersuchung) nach Rom gespielt, Liv.: summa curae in Bostarem versa erat, die Hauptsorge war dem B. zugewälzt, lag auf B., Liv. – in admirationem versus (rex), zur B. hingerissen, Liv. – verti certamine irarum ad caedem, hingetrieben werden, Liv.: u. so solitae cupidine caedis in pecudes, Ov. – medial, in quem (Scipionem) tum omnis civitas versa erat, die Augen der ganzen St. (voll Erwartung) gerichtet waren, Liv.: pater totus in Persea versus, dem P. ganz zugewandt, sich ganz hingebend, Liv. – refl. ohne se, zB. periculum in creditores a debitoribus verterat, Liv.: omnis ira belli ad populationem vertit, ging am Ende hinaus auf B., Liv. – verterat periculum in Romanos, Liv., pernicies ad accusatorem, Tac. – Caesar vertit in Sabinum, lenkte (in dem Schreiben) auf den S. ein, Tac. ann. 4, 70. – ββ) durch Advv.: quo me vortam, wohin soll ich mich (in meiner Not, Verlegenheit) wenden? Ter.: redigam ut, quo se vortat, nesciat, daß er sich nicht zu raten u. zu helfen weiß, Ter.: quo se verteret, nesciebat, Cic.: quoquo verteris, wie man es auch drehen u. wenden mag, Cic. – depulsi aemulatione alio vertunt, davon abgebracht durch Eifersucht, nehmen sie eine andere Wendung, schlagen sie einen anderen Weg ein, Tac. ann. 1, 18: u. so bl. ut verteret, Tac. ann. 4. 10. – β) mit bl. Acc.: versa amicitiae terga dedere meae, kehrten meiner Fr. den Rücken, Ov.: v. sinistrum lenti itineris rumorem prospero proelio, (von sich) abwenden, Tac. – b) Gelder, Einkünfte wohin wenden, d.i. α) zuwenden, ex illa pecunia magnam partem ad se, sich aneignen, Cic.: in se Cotyi data, Tac.: litem in suam rem, das Streitobjekt sich zusprechen, Liv.: Lugdunensium reditus in fi scum, zum F. schlagen, Tac. – u. so wohl verte aliquid, wende dir etwas zu = mache eine Prellerei, ein betrügerisches Geschäft, Pers. 5, 137. – β) wie unser »wohin wenden« = verwenden, benutzen, pecuniam in suos usus, ICt.: pecuniam mutuam in rem alcis, ICt. – captos in praedam, Tac.: seditiosa in praedam, Tac.: occasionem ad bonum publicum, Tac. – c) etwas so u. so (auf die üble od. gute Seite) wenden, m. in u. Akk. od. m. bl. Dat. zur Ang. wozu? α) in der Beurteilung, machen, gereichen lassen zu usw., ansehen als usw., comitia biennio habita in religionem, zu einem Gegenstande frommen Bedenkens machen, Liv.: ne ea, quae rei publicae causā egerit, in suam contumeliam vertat, zu einer Beleidigung gegen sich, Caes.: Romanos obicis mihi et ea, quae gloriae esse debent, in crimen vertis, Liv.: ne sibi vitio verterent, quod etc., Cic. – in prodigium versa ea tempestas, Liv. – β) in der Ausführung, so u. so wenden = die u. die Wendung geben, so u. so ausschlagen, -ablaufen lassen, u. refl. (ohne se) u. Pass. medial, sich wenden, die u. die Wendung nehmen, so u. so ausschlagen, ablaufen, somnia in melius, Tibull.: cognomen in risum, ins Lächerliche ziehen, Hor.: di bene vortant quod agas, Ter. – refl., haec... extemplo in invidiam, mox etiam in perniciem Demetrio verterunt, Liv.: detrimentum in bonum verteret, Caes.: auspicia in bonum verterunt, Liv.: ne memoria Augusti, ne nomen Caesarum in ludibria et contumelias verterent, Tac.: magnitudo pecuniae malo vertit (sc. ei), wurde sein Unglück, Tac.: quae res bene vortat mihi, Plaut.: quae res tibi vertat male, Ter.: quod bene, nec bene vertat, Liv. u. Verg.: u. medial, factum est versum in laudem, Liv. – d) in der Beurteilung auf jmd. od. etw. (als Urheber, Ursache) etw. wenden = jmdm. od. einem Umstande usw. etwas zuschreiben, beimessen, devictorum Samnitium decus ad legatos est versum, Liv.: v. omnium secundorum adversorumque causas in deos, Liv.: quaeque alia in deûm iras vertunt (sc. homines), Liv.: quam rem alii in superbiam vertebant, Sall.

    2) insbes.: a) etw. wenden, d.i. etw. ändern, verändern, wechseln, α) Körperliches: comas (durch Färben) v., Prop.: u. so capillum, Tertull.: furentium certa indicia sunt audax et minax vultus... color versus, veränderte, wechselnde Gesichtfsarbe (= Sich-Verfärben), Sen. – auster in Africum se vertit, schlug zum Südwestwind um, Caes. – β) Zustände usw.: iussa, Verg.: quae mea culpa tuam mentem vertit? Ov.: u. so quae sententia te (dich = deine Gesinnung) vertit? Verg.: statum, Tertull. – refl., vorterunt se memoriae (Zeiten), Plaut.: fortuna iam verterat, hatte sich gewendet (geändert), Liv. – medial, omnia vertuntur, certe vertuntur amores, Prop.: videte, quam versa et mutata in peiorem partem sint omnia, Cic.: verso civitatis statu, Tac.: verso Marte, Liv.: versis ad prospera fatis, Ov.: versā vice, umgekehrt, Sen. poët., Iustin. u.a.: versa facundia, Poesie, Apul. – b) seinem ganzen Wesen, seiner Gestalt nach in etw. übergehen lassen, verwandeln, pectora in silicem, Ov.: alqd in lapidem, Ov.: in cinerem, s. cinis: Niobe, quae nimio fletu in lapidem versa est, Hyg. – refl. u. medial = in etw. übergehen, sich verwandeln, zu etw. werden, se in imaginem Amphitruonis (v. Jupiter), Plaut.: terra in aquam se vertit, Cic.: se in omnes facies, Verg.: vidit fusa in obscenum se vertere vina cruorem, Verg. – medial, in pus verti, Cels.: verti in parva animalia, Ov.: m. Acc. resp., formam vertitur oris antiquum in Buten, verwandelt sich an Gestalt in den alten B., Verg. – c) Schriftwerke usw. übertragen, übersetzen, Philemo scripsit (fabulam), Plautus barbare (lateinisch) vertit, Plaut.: si sic verterem Platonem, ut verterunt nostri poëtae fabulas, Cic.: verti etiam multa de Graecis, Cic.: v. Graeca in Latinum, Quint.: annales ex Graeco in Latinum sermonem, Liv.: ex Graeco in Latinum vel ex Latino vertere in Graecum, Plin. ep. – d) als publiz. t.t., v. solum, sich außer Landes begeben, auswandern, bes. v. Verbannten, dah. oft mit dem Zusatz exsilii causā, Cic. u.a.: vertere solum exsilio, Amm. 15, 3, 12.

    II) prägn.: A) = versare, wie drehen prägn. = wieder und wieder drehen, hin und her drehen, -wen den, fort und fort herumdrehen, -wenden, refl. vertere se u. Pass. vertī medial, sich (hin und her-, sich herum-) drehen, AA) eig. u. übtr.: 1) eig.: lumina, rollen (v. der Gorgo), Verg.: caput, herumrollen, -wälzen (v. Meere), Prop. – medial, vertitur interea caelum (dreht sich [um die Erde]) cum ingentibus signis, Enn.: u. so vertitur interea caelum et ruit (bricht herauf) Oceano Nox, Verg.: si oculi cum dolore vertuntur, wenn sich die Augen unter Schmerz bewegen (bei der Bewegung die Augen schmerzen), Cels.; aber im üblen Sinne, oculi vertuntur, die Augen verdrehen sich, Cels.: u. intestinum verti videtur, der Darm scheint sich krampfhaft zu krümmen, Cels.

    2) übtr., u. zwar refl. vertere se u. medial vertī, a) v. Pers., irgendwo sich umherbewegen, sich umhertreiben, sich umhertummeln, v. se ante postes, Prop.: u. oft medial, verti in mediis catervis, Verg.: inter primos, Verg.: sub pedibus omnia verti regique videbunt, sich unter ihren Füßen zu winden (von den Untertanen), Verg. – b) v. der Zeit = umrollen, umlaufen, septima post Troiae excidium iam vertitur aestas, Verg.: decima haec iam vertitur aestas, Sil. – bes. im Partic., hunc mensem vertentem servibit, diesen vollen Monat, Plaut.: mense vertente, innerhalb eines M., Vitr.: intra finem anni vertentis, innerhalb des laufenden Jahres, Cic.: u. bes. anno vertente, im Verlauf-, innerhalb des Jahres od. eines Jahres, Cic. u. Nep.: u. so tum ille vere vertens annus appellari potest, ein völliges Jahr (vom großen Weltjahre, das aber selbst annus magnus heißt), Cic. de rep. 6, 24. Vgl. über annus vertens überhaupt Censor. 19 in.

    BB) bildl.: 1) im allg.: stimulos sub pectore, unter dem H. die St. drehen = das Herz zur Begeisterung anstacheln, Verg. Aen. 6, 101.

    2) insbes., u. zwar medial vertī, sich in irgend einem Gebiete, einem Fache, einem Elemente bewegen, a) v. Pers.: iam homo in mercatura vortitur, gibt sich schon mit dem Handel ab, Plaut. most. 639. – b) v. Lebl.: ubi ego video rem verti in meo foro, sich auf m.F. bewegt, vor mein F. gehört, von mir abhängt, Plaut.: in iure, in quo causa illa vertebatur (zu dessen Gebiete jener Prozeß gehörte), paratissimus, Cic.: in eo verti (drehe sich) spes civitatis, Liv. – quam maxime resisto, tam res in periculo vortitur, desto größer wird die G., Plaut.: in maiore discrimine domi res vertebatur, weit mißlicher stand es um usw., Liv. – omnia in unius potestate ac moderatione vertentur, die G.u.L. des Ganzen wird in der Hand eines einzigen liegen, Cic.: totum id vertitur in voluntate Philippi, hängt von der Gesinnung des Ph. ab, Liv.: in eo victoriam verti, darauf beruhe der S., das sei für den S. entscheidend, Liv.: in eo verti ceterorum animos, si etc., es sei für die Stimmung der übrigen entscheidend, Liv. – so auch mit circa u. Akk., cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur (sich drehte), Liv. 36, 7, 1. – u.m. Advv., ibi summam rerum bellique verti, daß dort das ganze Schicksal des Staates u. Kr. entschieden werde, Liv.: ibi maiestatem regiam verti, unde soror Alexandri staret, auf deren Seite sei die k.M., zu denen sich die Schw. des Al. halte, Iustin. – u. impers., vertebatur (= vertebatur disceptatio in eo), utrum... an etc., darum drehte sich die Frage, ob... oder usw., Liv. 39, 48, 3.

    B) = invertere, convertere, umkehren, umwenden, AA) eig.: 1) im allg.: a) übh.: hominem in id latus, cuius auris eo modo laborat, auf die S. legen, Cels.: saepe stilum, Hor.: palpebram cotidie, Cels.: arma (bei einem Trauerzuge), Verg.: manum non vertere, s. 1. manus.(S. 807). – b) als t.t. des Landbaues, mit dem Pfluge od. mit der Hacke umwenden, wenden, bidentibus solum vertere utilius est, quam aratro, Colum.: u. so terram aratro, Verg. u. Hor., u. (poet.) ferro, Verg.: Massica rastris, Verg.: agros bove patrio, Prop.: lupinum in flore, Colum.: collem in quattuor pedes (vier F. tief), Colum. – poet. übtr., v. Rudernden, umwühlen, freta versa lacertis, Verg.: spumant vada marmore verso, Verg. – c) als t.t. der Weberkunst, die Spindel drehen, ad torquenda subtegmina in alveolis fusa vertantur, Hieron. epist. 130, 15. – d) ein Gefäß umkippen, umlegen u. so abzapfen, ausleeren, cadum, Plaut.; u. cadus non ante versus = ein noch nicht angezapfter, Hor.: crateras, ausleeren, Verg.

    2) insbes., gewaltsam umkehren, umstürzen, über den Haufen werfen, Cycnum vi, Ov.: fraxinos, Hor.: arces, Verg.: moenia ab imo, Verg.: summa in imum, Auson.: versa puppis, Lucan.: versi Penates, Verg.

    BB) bildl.: 1) im allg.: Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia, warf alles um = verdarb alles, Cic. de off. 1, 84.

    2) insbes.: a) gewaltsam umkehren, fortuna summa in imum vertit et versa erigit, kehrt das Oberste zu unterst, Auson. epigr. 143, 3. – b) politisch umstürzen, über den Haufen werfen, umstoßen, stürzen, zerrütten, zugrunde richten, verderben (vgl. Heräus Tac. hist. 1, 2 extr.), res Phrygias fundo, Verg.: regna ab imo, Sen. poët.: leges funditus (gänzlich), Tac.: cuncta secum, Verg.: ne socius rex, ne Armenia scelere et pecuniā verteretur, Tac.: versā Caesarum subole, Tac. – / Parag. Infin., vertier (vortier), Plaut. rud. 886. Lucr. 1, 710 u.a.

    lateinisch-deutsches > verto

  • 3 verto

    verto (archaist. vorto), vertī (vortī), versum (vorsum), ere (altind. vártatē, er dreht sich, got. waнrЮan, ahd. werdan, werden), nach einer anderen, bes. nach der entgegengesetzten Richtung kehren, wenden, drehen, umkehren, umwenden, umdrehen, refl. vertere se u. bl. vertere, u. Passiv verti medial, sich kehren, sich wenden, sich drehen, I) im allg.: A) eig.: 1) übh.: a) m. Angabe wohin? α) durch Praepp.: ora in alqm, Ov.: omnium ora in se, Tac.: raptum vexillum ad ripam, Tac.: currum in fugam, Curt.: aquam v. in subiecta, ableiten in die Niederungen, Tac.: equos ad moenia, Verg.: armentum ad litora, nach dem U. zutreiben, Ov.: mucronem in se, Liv. epit.: v. harpen in alqm, Ov.: morsus exiguam in Cererem (Brot), Verg. – refl., verti me a Minturnis Arpinum versus, Cic.: u. ohne se, ad Orientem vertit, kehrte um, Treb. Poll.: ut (sol) vortat metas ad solstitiales, Lucr.: alterius ramos videmus vertere in alterius, Verg.: o utinam vocula mea vertat in auriculas dominae, gelange, Prop.: Char. quo vortisti (wohin hast du dich gedreht = wohin siehst du)? Dem. ad illum qui emit, Plaut. merc. 434: u. passiv medial, velatum vortier ad lapidem, sich (anbetend) hinzuwenden zu einem (heiligen) Stein, Lucr.: homines, quorum oculi perversā semper acie vertantur, sich drehen, Firm. – β) durch Advv.: sidera retro, Verg.:
    ————
    quo vertere cursus (iubeat), Verg.: quo vocat, vertamus iter, Verg.: v. ora huc et huc, Hor.: nunc huc nunc illuc verso mari, Liv. – refl., vorte hāc te, puere, wende dich hierher = komm hierher, Plaut. – b) m. bl. Acc.: flumina et lacus, ableiten, Tac.: fores cardine tacito, leise aufmachen, Tibull.; vgl. verso cardine strepitum fecit, Ov.: clavem vertere (umdrehen), Iulian. bei Augustin.: simulat gradu discedere verso, Ov.; vgl. verso pede premere arenam, Ov.: u. ille tuus tam cito vertit pennas amor? hat seine Fittige gewendet (= hat sich von mir entfernt, mich aufgegeben)? Prop. – refl., cum haesisset descendenti (virgini Vestali) stola, vertit se et recollegit, Plin. ep. 4, 11, 9. – 2) als milit. t.t.: alqm (hostes, equites u. dgl.) in fugam, in die Fl. treiben, -schlagen, Auct. b. Afr., Liv. u.a.: u. so bl. agmina, Verg.: u. Philippis versa acies retro, die zu Ph. verlorene Schlacht, Hor. – iter retro, eine rückgängige Bewegung machen, Liv.; vgl. ni Vitellium retro Fortuna vertisset, zur Umkehr genötigt hätte, Tac. – terga v., kehrtmachen = fliehen, Caes. u.a.: u. so refl., se, Caes. u.a.: u. ohne se, versuros omnes in fugam extemplo ratus, überzeugt, daß alle sofort kehrtmachen würden, Liv. – in circumsedentes Capuam se vertit, wendete sich gegen usw., Liv. 26, 5, 4. – 3) von der örtl. Lage, bes. als geogr. t.t., refl. Scytharum gens, haud procul Thraciā sita, ab oriente ad septentrionem se vertit, wohnt in der Rich-
    ————
    tung von O.n.N. (= nordöstlich), Curt. 7, 7 (29), 3. – u. medial, versus in od. ad m. Akk., gewendet, gerichtet, hin- od. hinausgehend, hin- od. hinausliegend u. dgl., squamarum series a cauda ad caput versa, hinlaufend, Plin.: v. Örtlichkeiten, fenestrae in viam versae, Liv.: Epirus in septentrionem versa, Liv.: mare ad occidentem versum, Liv.: (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus, hinlaufend, Ov.: u. so (Rhenus) modico flexu in occidentem versus, Tac.: versa est Pachynos ad austros, liegt nach Süden, Ov.
    B) bildl.: 1) im allg.: a) übh.: α) mit Angabe wohin? αα) durch Praepp.: usum olei ad luxuriam, den Gebr. des Öles zur Verschwendung wenden, d.i. bis zur Verschwendung treiben, Plin.: in se studia civium, Tac.: v. bonas aures ad pacem, dem Fr. gütiges Gehör zu schenken geneigt sein, Prop.: indomitum animum in bonum, Tac.: animum alias ad curas, Tac.: consilia curasque in oppugnationem Placentiae, Tac.: venena et artes in alium, Tac.: in nos vertite iras, Liv.: patrem ab alienis in suos vertisse superbiam, Liv. – Passiv, versa Romam res, wurde die Sache (Untersuchung) nach Rom gespielt, Liv.: summa curae in Bostarem versa erat, die Hauptsorge war dem B. zugewälzt, lag auf B., Liv. – in admirationem versus (rex), zur B. hingerissen, Liv. – verti certamine irarum ad caedem, hingetrieben werden, Liv.: u. so solitae cu-
    ————
    pidine caedis in pecudes, Ov. – medial, in quem (Scipionem) tum omnis civitas versa erat, die Augen der ganzen St. (voll Erwartung) gerichtet waren, Liv.: pater totus in Persea versus, dem P. ganz zugewandt, sich ganz hingebend, Liv. – refl. ohne se, zB. periculum in creditores a debitoribus verterat, Liv.: omnis ira belli ad populationem vertit, ging am Ende hinaus auf B., Liv. – verterat periculum in Romanos, Liv., pernicies ad accusatorem, Tac. – Caesar vertit in Sabinum, lenkte (in dem Schreiben) auf den S. ein, Tac. ann. 4, 70. – ββ) durch Advv.: quo me vortam, wohin soll ich mich (in meiner Not, Verlegenheit) wenden? Ter.: redigam ut, quo se vortat, nesciat, daß er sich nicht zu raten u. zu helfen weiß, Ter.: quo se verteret, nesciebat, Cic.: quoquo verteris, wie man es auch drehen u. wenden mag, Cic. – depulsi aemulatione alio vertunt, davon abgebracht durch Eifersucht, nehmen sie eine andere Wendung, schlagen sie einen anderen Weg ein, Tac. ann. 1, 18: u. so bl. ut verteret, Tac. ann. 4. 10. – β) mit bl. Acc.: versa amicitiae terga dedere meae, kehrten meiner Fr. den Rücken, Ov.: v. sinistrum lenti itineris rumorem prospero proelio, (von sich) abwenden, Tac. – b) Gelder, Einkünfte wohin wenden, d.i. α) zuwenden, ex illa pecunia magnam partem ad se, sich aneignen, Cic.: in se Cotyi data, Tac.: litem in suam rem, das Streitobjekt sich zusprechen, Liv.: Lugdunensium reditus in fi-
    ————
    scum, zum F. schlagen, Tac. – u. so wohl verte aliquid, wende dir etwas zu = mache eine Prellerei, ein betrügerisches Geschäft, Pers. 5, 137. – β) wie unser » wohin wenden« = verwenden, benutzen, pecuniam in suos usus, ICt.: pecuniam mutuam in rem alcis, ICt. – captos in praedam, Tac.: seditiosa in praedam, Tac.: occasionem ad bonum publicum, Tac. – c) etwas so u. so (auf die üble od. gute Seite) wenden, m. in u. Akk. od. m. bl. Dat. zur Ang. wozu? α) in der Beurteilung, machen, gereichen lassen zu usw., ansehen als usw., comitia biennio habita in religionem, zu einem Gegenstande frommen Bedenkens machen, Liv.: ne ea, quae rei publicae causā egerit, in suam contumeliam vertat, zu einer Beleidigung gegen sich, Caes.: Romanos obicis mihi et ea, quae gloriae esse debent, in crimen vertis, Liv.: ne sibi vitio verterent, quod etc., Cic. – in prodigium versa ea tempestas, Liv. – β) in der Ausführung, so u. so wenden = die u. die Wendung geben, so u. so ausschlagen, -ablaufen lassen, u. refl. (ohne se) u. Pass. medial, sich wenden, die u. die Wendung nehmen, so u. so ausschlagen, ablaufen, somnia in melius, Tibull.: cognomen in risum, ins Lächerliche ziehen, Hor.: di bene vortant quod agas, Ter. – refl., haec... extemplo in invidiam, mox etiam in perniciem Demetrio verterunt, Liv.: detrimentum in bonum verteret, Caes.: auspicia in bonum verterunt, Liv.: ne memoria Augusti,
    ————
    ne nomen Caesarum in ludibria et contumelias verterent, Tac.: magnitudo pecuniae malo vertit (sc. ei), wurde sein Unglück, Tac.: quae res bene vortat mihi, Plaut.: quae res tibi vertat male, Ter.: quod bene, nec bene vertat, Liv. u. Verg.: u. medial, factum est versum in laudem, Liv. – d) in der Beurteilung auf jmd. od. etw. (als Urheber, Ursache) etw. wenden = jmdm. od. einem Umstande usw. etwas zuschreiben, beimessen, devictorum Samnitium decus ad legatos est versum, Liv.: v. omnium secundorum adversorumque causas in deos, Liv.: quaeque alia in deûm iras vertunt (sc. homines), Liv.: quam rem alii in superbiam vertebant, Sall.
    2) insbes.: a) etw. wenden, d.i. etw. ändern, verändern, wechseln, α) Körperliches: comas (durch Färben) v., Prop.: u. so capillum, Tertull.: furentium certa indicia sunt audax et minax vultus... color versus, veränderte, wechselnde Gesichtfsarbe (= Sich- Verfärben), Sen. – auster in Africum se vertit, schlug zum Südwestwind um, Caes. – β) Zustände usw.: iussa, Verg.: quae mea culpa tuam mentem vertit? Ov.: u. so quae sententia te (dich = deine Gesinnung) vertit? Verg.: statum, Tertull. – refl., vorterunt se memoriae (Zeiten), Plaut.: fortuna iam verterat, hatte sich gewendet (geändert), Liv. – medial, omnia vertuntur, certe vertuntur amores, Prop.: videte, quam versa et mutata in peiorem partem sint omnia, Cic.:
    ————
    verso civitatis statu, Tac.: verso Marte, Liv.: versis ad prospera fatis, Ov.: versā vice, umgekehrt, Sen. poët., Iustin. u.a.: versa facundia, Poesie, Apul. – b) seinem ganzen Wesen, seiner Gestalt nach in etw. übergehen lassen, verwandeln, pectora in silicem, Ov.: alqd in lapidem, Ov.: in cinerem, s. cinis: Niobe, quae nimio fletu in lapidem versa est, Hyg. – refl. u. medial = in etw. übergehen, sich verwandeln, zu etw. werden, se in imaginem Amphitruonis (v. Jupiter), Plaut.: terra in aquam se vertit, Cic.: se in omnes facies, Verg.: vidit fusa in obscenum se vertere vina cruorem, Verg. – medial, in pus verti, Cels.: verti in parva animalia, Ov.: m. Acc. resp., formam vertitur oris antiquum in Buten, verwandelt sich an Gestalt in den alten B., Verg. – c) Schriftwerke usw. übertragen, übersetzen, Philemo scripsit (fabulam), Plautus barbare (lateinisch) vertit, Plaut.: si sic verterem Platonem, ut verterunt nostri poëtae fabulas, Cic.: verti etiam multa de Graecis, Cic.: v. Graeca in Latinum, Quint.: annales ex Graeco in Latinum sermonem, Liv.: ex Graeco in Latinum vel ex Latino vertere in Graecum, Plin. ep. – d) als publiz. t.t., v. solum, sich außer Landes begeben, auswandern, bes. v. Verbannten, dah. oft mit dem Zusatz exsilii causā, Cic. u.a.: vertere solum exsilio, Amm. 15, 3, 12.
    II) prägn.: A) = versare, wie drehen prägn. = wieder und wieder drehen, hin und her drehen, -wen-
    ————
    den, fort und fort herumdrehen, -wenden, refl. vertere se u. Pass. vertī medial, sich (hin und her-, sich herum-) drehen, AA) eig. u. übtr.: 1) eig.: lumina, rollen (v. der Gorgo), Verg.: caput, herumrollen, - wälzen (v. Meere), Prop. – medial, vertitur interea caelum (dreht sich [um die Erde]) cum ingentibus signis, Enn.: u. so vertitur interea caelum et ruit (bricht herauf) Oceano Nox, Verg.: si oculi cum dolore vertuntur, wenn sich die Augen unter Schmerz bewegen (bei der Bewegung die Augen schmerzen), Cels.; aber im üblen Sinne, oculi vertuntur, die Augen verdrehen sich, Cels.: u. intestinum verti videtur, der Darm scheint sich krampfhaft zu krümmen, Cels.
    2) übtr., u. zwar refl. vertere se u. medial vertī, a) v. Pers., irgendwo sich umherbewegen, sich umhertreiben, sich umhertummeln, v. se ante postes, Prop.: u. oft medial, verti in mediis catervis, Verg.: inter primos, Verg.: sub pedibus omnia verti regique videbunt, sich unter ihren Füßen zu winden (von den Untertanen), Verg. – b) v. der Zeit = umrollen, umlaufen, septima post Troiae excidium iam vertitur aestas, Verg.: decima haec iam vertitur aestas, Sil. – bes. im Partic., hunc mensem vertentem servibit, diesen vollen Monat, Plaut.: mense vertente, innerhalb eines M., Vitr.: intra finem anni vertentis, innerhalb des laufenden Jahres, Cic.: u. bes. anno vertente, im Verlauf-, innerhalb des Jahres od. eines Jahres, Cic.
    ————
    u. Nep.: u. so tum ille vere vertens annus appellari potest, ein völliges Jahr (vom großen Weltjahre, das aber selbst annus magnus heißt), Cic. de rep. 6, 24. Vgl. über annus vertens überhaupt Censor. 19 in.
    BB) bildl.: 1) im allg.: stimulos sub pectore, unter dem H. die St. drehen = das Herz zur Begeisterung anstacheln, Verg. Aen. 6, 101.
    2) insbes., u. zwar medial vertī, sich in irgend einem Gebiete, einem Fache, einem Elemente bewegen, a) v. Pers.: iam homo in mercatura vortitur, gibt sich schon mit dem Handel ab, Plaut. most. 639. – b) v. Lebl.: ubi ego video rem verti in meo foro, sich auf m.F. bewegt, vor mein F. gehört, von mir abhängt, Plaut.: in iure, in quo causa illa vertebatur (zu dessen Gebiete jener Prozeß gehörte), paratissimus, Cic.: in eo verti (drehe sich) spes civitatis, Liv. – quam maxime resisto, tam res in periculo vortitur, desto größer wird die G., Plaut.: in maiore discrimine domi res vertebatur, weit mißlicher stand es um usw., Liv. – omnia in unius potestate ac moderatione vertentur, die G.u.L. des Ganzen wird in der Hand eines einzigen liegen, Cic.: totum id vertitur in voluntate Philippi, hängt von der Gesinnung des Ph. ab, Liv.: in eo victoriam verti, darauf beruhe der S., das sei für den S. entscheidend, Liv.: in eo verti ceterorum animos, si etc., es sei für die Stimmung der übrigen entscheidend, Liv. – so auch mit circa u. Akk., cum circa hanc
    ————
    fere consultationem disceptatio omnis verteretur (sich drehte), Liv. 36, 7, 1. – u.m. Advv., ibi summam rerum bellique verti, daß dort das ganze Schicksal des Staates u. Kr. entschieden werde, Liv.: ibi maiestatem regiam verti, unde soror Alexandri staret, auf deren Seite sei die k.M., zu denen sich die Schw. des Al. halte, Iustin. – u. impers., vertebatur (= vertebatur disceptatio in eo), utrum... an etc., darum drehte sich die Frage, ob... oder usw., Liv. 39, 48, 3.
    B) = invertere, convertere, umkehren, umwenden, AA) eig.: 1) im allg.: a) übh.: hominem in id latus, cuius auris eo modo laborat, auf die S. legen, Cels.: saepe stilum, Hor.: palpebram cotidie, Cels.: arma (bei einem Trauerzuge), Verg.: manum non vertere, s. manus (S. 807). – b) als t.t. des Landbaues, mit dem Pfluge od. mit der Hacke umwenden, wenden, bidentibus solum vertere utilius est, quam aratro, Colum.: u. so terram aratro, Verg. u. Hor., u. (poet.) ferro, Verg.: Massica rastris, Verg.: agros bove patrio, Prop.: lupinum in flore, Colum.: collem in quattuor pedes (vier F. tief), Colum. – poet. übtr., v. Rudernden, umwühlen, freta versa lacertis, Verg.: spumant vada marmore verso, Verg. – c) als t.t. der Weberkunst, die Spindel drehen, ad torquenda subtegmina in alveolis fusa vertantur, Hieron. epist. 130, 15. – d) ein Gefäß umkippen, umlegen u. so abzapfen, ausleeren, cadum, Plaut.; u. cadus non ante ver-
    ————
    sus = ein noch nicht angezapfter, Hor.: crateras, ausleeren, Verg.
    2) insbes., gewaltsam umkehren, umstürzen, über den Haufen werfen, Cycnum vi, Ov.: fraxinos, Hor.: arces, Verg.: moenia ab imo, Verg.: summa in imum, Auson.: versa puppis, Lucan.: versi Penates, Verg.
    BB) bildl.: 1) im allg.: Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia, warf alles um = verdarb alles, Cic. de off. 1, 84.
    2) insbes.: a) gewaltsam umkehren, fortuna summa in imum vertit et versa erigit, kehrt das Oberste zu unterst, Auson. epigr. 143, 3. – b) politisch umstürzen, über den Haufen werfen, umstoßen, stürzen, zerrütten, zugrunde richten, verderben (vgl. Heräus Tac. hist. 1, 2 extr.), res Phrygias fundo, Verg.: regna ab imo, Sen. poët.: leges funditus (gänzlich), Tac.: cuncta secum, Verg.: ne socius rex, ne Armenia scelere et pecuniā verteretur, Tac.: versā Caesarum subole, Tac. – Parag. Infin., vertier (vortier), Plaut. rud. 886. Lucr. 1, 710 u.a.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > verto

  • 4 verto

    vertī, versum, ere
    1)
    verso cardĭne O — повернув на петлях, т. е. отворив ворота
    б) повёртывать, направлять ( peregrinam puppim ad haec litora O); обращать ( hostes in fugam L); перевёртывать, опрокидывать
    manum non v. C — не повернуть руки, т. е. палец о палец не ударить
    annus vertens Cкруглый или текущий год, но тж. большой год, т. е. мировой цикл в 15 000 солнечных лет
    v. terga или se v. Cs, тж. in fugam v. l. — обратить тыл, обратиться в бегство
    amicitiae (dat.) terga versa dare Oповернуться спиной к (т. е. изменить старой) дружбе
    2) взрывать (плугом), взрыхлять, вспахивать ( terram aratro H)
    3)
    а) валить ( fraxĭnos manibus H); опрокидывать (cadum Pl, H)
    v. aliquem resupīno corpore O — опрокинуть кого-л. навзничь
    б) рушить, разрушать ( moenia ab imo V); низвергать, свергать ( regem T)
    в) уничтожать ( leges T); расстраивать (alicujus consilium L)
    4) направлять (armentum ad litora O; ora in aliquem O, T)
    nescio, quo me vertam C — не знаю, куда мне повернуться, т. е. что мне делать
    5) отводить (aquam in subjecta T); отворачивать ( vultum O); отвращать ( sinistrum rumorem T)
    6) обращать, переводить, переносить ( iram ab aliquo in aliquem L)
    7) обращать, присуждать ( reditūs in fiscum T)
    pecuniam ad se (in suam rem L) v. C — обратить деньги в свою пользу, т. е. присвоить их себе
    9) обращать, истолковывать ( somnia in melius Tib)
    aliquid in omen v. L — усмотреть в чём-л. предзнаменование
    aliquid in contumeliam suam v. Cs — счесть что-л. оскорблением для себя
    aliquid alicui vitio v. C — укорять кого-л. чём-л., ставить что-л. кому-л. в вину
    10) приписывать (omnium causas in deos v. L); вменять ( aliquid in crimen L)
    victoriae decus ad aliquem v. L — приписать кому-л. честь победы
    11) использовать (occasionem ad bonum publicum T)
    aliquid in risum v. H — высмеять что-л.
    aliquid in religionem v. L — сделать что-л. делом совести или благоговейного почитания
    12) изменять (vestes V; sententiam L; jussa V)
    solum v. C — менять страну, переселяться или (тж. v. solum exsilio Amm) отправляться в изгнание
    versis gladiis depugnare Pl — сражаться другими мечами, т. е. применять другие приёмы
    13) превращать (pectora in silĭcem O; aliquid in fumum et cinerem H; continentiam in superbiam QC); перестраивать на иной лад (aliquem V; mentem alicujus O)
    in Amphitryōnis imaginem sese v. Plпринять облик Амфитриона
    solĭdam in glaciem v. V — превратиться в лёд, замёрзнуть
    14) переводить (на другой язык) (Platonem C; librum ex Graeco in Latinum L). — см. тж. vertor

    Латинско-русский словарь > verto

  • 5 verto

    verto ( vorto), ti, sum, 3 ( inf. vortier, Plaut. Rud. 3, 6, 48; Lucr. 1, 710; 2, 927; 5, 1199 al.), v. a. and n. [Sanscr. root vart-, to apply one's self, turn; cf. vart-ukas, round].
    I.
    Act., to turn, to turn round or about (syn.: verso, contorqueo).
    A.
    Lit.:

    (luna) eam partem, quaecumque est ignibus aucta, Ad speciem vertit nobis,

    Lucr. 5, 724:

    speciem quo,

    id. 4, 242:

    ora huc et huc,

    Hor. Epod. 4, 9:

    terga,

    Ov. Tr. 3, 5, 6:

    gradu discedere verso,

    id. M. 4, 338:

    verso pede,

    id. ib. 8, 869:

    pennas,

    i. e. to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6):

    cardinem,

    Ov. M. 14, 782:

    fores tacito cardine,

    Tib. 1, 6, 12: cadum, to turn or tip up, Hor. C. 3, 29, 2:

    versā pulvis inscribitur hastā,

    inverted, Verg. A. 1, 478:

    verte hac te, puere,

    Plaut. Ps. 1, 3, 29; cf.:

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    cum haesisset descendenti (virgini) stola, vertit se et recollegit,

    Plin. Ep. 4, 11, 9:

    ante tuos quotiens verti me, perfida, postes,

    Prop. 1, 16, 43:

    Pompeiani se verterunt et loco cesserunt,

    turned about, wheeled about, fled, Caes. B. C. 3, 51; cf.:

    vertere terga,

    to turn one's back, run away, betake one's self to flight, id. B. G. 1, 53; 3, 21; id. B. C. 1, 47; 3, 63 fin.; Liv. 1, 14, 9; cf.

    also: hostem in fugam,

    to put to flight, rout, id. 30, 33, 16;

    Auct. B. Afr. 17: iter retro,

    Liv. 28, 3, 1:

    hiems (piscis) ad hoc mare,

    Hor. Epod. 2, 52: fenestrae in viam versae, turned or directed towards, looking towards, Liv. 1, 41, 4; cf.:

    mare ad occidentem versum,

    id. 36, 15, 9:

    Scytharum gens ab oriente ad septentrionem se vertit,

    Curt. 7, 7, 3:

    (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus,

    Ov. M. 8, 165: terram aratro, to turn up or over, to plough, etc., Hor. S. 1, 1, 28:

    ferro terram,

    Verg. G. 1, 147:

    glaebas (aratra),

    Ov. M. 1, 425; 5, 477:

    solum bidentibus,

    Col. 4, 5:

    agros bove,

    Prop. 3, 7, 43 (4, 6, 43):

    collem,

    Col. 3, 13, 8:

    freta lacertis (in rowing),

    Verg. A. 5, 141:

    ex illā pecuniā magnam partem ad se vortit,

    Cic. Div. in Caecil. 17, 57.—Mid.: vertier ad lapidem, to turn or incline one's self towards, Lucr. 5, 1199:

    congressi... ad caedem vertuntur,

    Liv. 1, 7, 2; so,

    versi in fugam hostes,

    Tac. H. 2, 26; cf.:

    Philippis versa acies retro,

    Hor. C. 3, 4, 26:

    sinit hic violentis omnia verti Turbinibus,

    to whirl themselves about, Lucr. 5, 503:

    magnus caeli si vortitur orbis,

    id. 5, 510:

    vertitur interea caelum,

    revolves, Verg. A. 2, 250:

    squamarum serie a caudā ad caput versā,

    reaching, Plin. 28, 8, 30, § 119.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn:

    ne ea, quae reipublicae causa egerit, in suam contumeliam vertat,

    Caes. B. C. 1, 8:

    in suam rem litem vertendo,

    Liv. 3, 72, 2:

    usum ejus (olei) ad luxuriam vertere Graeci,

    Plin. 15, 4, 5, § 19; cf.:

    aliquid in rem vertere,

    turn to account, make profitable, Dig. 15, 3, 1 sqq.:

    edocere, quo sese vertant sortes,

    Enn. Trag. v. 64 Vahl.; Verg. A. 1, 671:

    ne sibi vitio verterent, quod abesset a patriā,

    Cic. Fam. 7, 6, 1:

    idque omen in Macedonum metum verterunt Tyrii,

    Curt. 4, 2, 13:

    in religionem vertentes comitia biennic habita,

    making a matter of religious scruple, Liv. 5, 14, 2:

    aquarum insolita magnitudo in religionem versa,

    id. 30, 38, 10; cf. id. 26, 11, 3:

    id ipsum quod iter belli esset obstructum, in prodigium et omen imminentium cladium vertebatur,

    Tac. H. 1, 86 fin.:

    vertere in se Cotyi data,

    to appropriate, id. A. 2, 64:

    perii! quid agam? quo me vertam?

    Ter. Hec. 4, 1, 1:

    quo se verteret, non habebat,

    Cic. Phil. 2, 29, 74; id. Div. 2, 72, 149:

    Philippus totus in Persea versus,

    inclined towards him, Liv. 40, 5, 9:

    toti in impetum atque iram versi,

    id. 25, 16, 19:

    si bellum omne eo vertat,

    id. 26, 12, 13:

    di vortant bene, Quod agas,

    cause to turn out well, prosper, Ter. Hec. 1, 2, 121; cf. infra, II. B.; so,

    in melius somnia,

    Tib. 3, 4, 95.—
    2.
    In partic.
    a.
    To turn, i. e. to change, aller, transform (syn. muto):

    Juppiter In Amphitruonis vortit sese imaginem,

    Plaut. Am. prol. 121:

    in anginam ego nunc me velim vorti,

    id. Most. 1. 3, 61:

    omnes natura cibos in corpora viva Vertit,

    Lucr. 2, 880: vertunt se fluvii frondes et pabula laeta In pecudes; vertunt pecudes [p. 1978] in corpora nostra Naturam, id. 2, 875 sq.; cf.:

    cum terra in aquam se vertit,

    Cic. N. D. 3, 12, 31:

    verte omnis tete in facies,

    Verg. A. 12, 891:

    ego, quae memet in omnia verti,

    id. ib. 7, 309:

    tot sese vertit in ora,

    id. ib. 7, 328:

    inque deum de bove versus erat,

    Ov. F. 5, 616:

    Auster in Africum se vertit,

    Caes. B. C. 3, 26 fin.; cf. Liv. 30, 24, 7:

    semina malorum in contrarias partes se vertere,

    Cic. Div. 2, 14, 33:

    omnia versa et mutata in pejorem partem,

    id. Rosc. Am. 36, 103:

    cur nunc tua quisquam Vertere jussa potest,

    Verg. A. 10, 35:

    hic continentiam et moderationem in superbiam ac lasciviam vertit,

    Curt. 6, 6, 1; cf.:

    fortuna hoc militiae probrum vertit in gloriam,

    id. 9, 10, 28:

    versus civitatis status,

    Tac. A. 1, 4:

    versis ad prospera fatis,

    Ov. H. 16, 89: solum, to change one's country, i. e. to emigrate or go into exile, Cic. Balb. 11, 28; Amm. 15, 3, 11 et saep.; v. solum. —With abl. (rare and poet.):

    nullā tamen alite verti Dignatur,

    Ov. M. 10, 157; cf.

    muto.—Prov.: in fumum et cinerem vertere,

    to turn into smoke, dissipate, Hor. Ep. 1, 15, 39.—Mid.:

    omnia vertuntur: certe vertuntur amores,

    Prop. 2, 8, 7 (9):

    saevus apertam In rabiem coepit verti jocus,

    Hor. Ep. 2, 1, 149.—
    b.
    To exchange, interchange: nos divitem istum meminimus adque iste pauperes nos;

    vorterunt sese memoriae,

    Plaut. Truc. 2, 1, 11; cf.:

    vorsis gladiis depugnarier,

    id. Cas. 2, 5, 36.—
    c.
    Of literary productions, to turn into another language, to translate (syn.:

    transfero, interpretor, reddo): Philemo scripsit, Plautus vortit barbare,

    Plaut. Trin. prol. 19:

    si sic verterem Platonem, ut verteruntnostri poëtae fabulas,

    Cic. Fin. 1, 3, 7:

    verti etiam multa de Graecis,

    id. Tusc. 2, 11, 26:

    annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit,

    Liv. 25, 39, 12.—
    d.
    To ply:

    stimulos sub pectore vertit Apollo,

    i. e. stimulates the fury, Verg. A. 6, 101.—
    e.
    In partic., like our to turn upside down, i. e. to overturn, overthrow, subvert, destroy (= everto):

    Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia,

    Cic. Off. 1, 24, 84:

    agerent, verterent cuncta,

    Tac. H. 1, 2; id. A. 2, 42; 3, 36:

    Cycnum Vi multā,

    Ov. M. 12, 139:

    fluxas Phrygiae res fundo,

    Verg. A. 10, 88; 1, 20; 2, 652:

    vertere ab imo moenia Trojae,

    id. ib. 5, 810:

    Ilion fatalis incestusque judex... vertit in pulverem,

    Hor. C. 3, 3, 20:

    proceras fraxinos,

    id. ib. 3, 25, 16:

    ab imo regna,

    Sen. Hippol. 562:

    Penates,

    id. Troad. 91:

    puppem,

    Luc. 3, 650:

    fortunas,

    Amm. 28, 3, 1.—
    f.
    Mid., from the idea of turning round in a place, to be engaged in, to be in a place or condition; also to turn, rest, or depend upon a thing:

    jam homo in mercaturā vortitur,

    Plaut. Most. 3, 1, 109:

    res in periculo vortitur,

    id. Merc. 1, 2, 12; Phaedr. 2, 8, 19; so,

    res vertitur in majore discrimine,

    Liv. 6, 36, 7:

    ipse catervis Vertitur in mediis,

    Verg. A. 11, 683:

    omnia in unius potestate ac moderatione vertentur,

    Cic. Verr. 1, 7, 20; so,

    spes civitatis in dictatore,

    Liv. 4, 31, 4:

    totum id in voluntate Philippi,

    id. 37, 7, 8:

    causa in jure,

    Cic. Brut. 39, 145:

    hic victoria,

    Verg. A. 10, 529:

    cum circa hanc consultationem disceptatio omnis verteretur,

    Liv. 36, 7, 1:

    puncto saepe temporis maximarum rerum momenta verti,

    id. 3, 27, 7.— Impers.:

    vertebatur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedaemonii, an, etc.,

    Liv. 39, 48, 3.—
    g.
    To ascribe, refer:

    quae fuerunt populis magis exitio quam fames morbique, quaeque alia in deum iras velut ultima malorum vertunt,

    Liv. 4, 9, 3 Weissenb. ad loc.:

    cum omnium secundorum adversorumque in deos verterent,

    id. 28, 11, 1.—
    h.
    = considero; exercitum majorum more vortere, Sall. ap. Serv. ad Verg. A. 5, 408 dub. (Sall. H. inc. 51 Dietsch ad loc.).
    II. A.
    Lit.:

    depulsi aemulatione alio vertunt,

    Tac. A. 1, 18:

    eoque audaciae provectum ut verteret, etc.,

    id. ib. 4, 10:

    utinam mea vocula dominae vertat in auriculas!

    Prop. 1, 16, 28:

    versuros extemplo in fugam omnes ratus,

    Liv. 38, 26, 8 (but in Lucr. 5, 617 the correct read. is cancri se ut vortat).—
    B.
    Trop., to turn, change, etc.:

    jam verterat fortuna,

    Liv. 5, 49, 5:

    libertatem aliorum in suam vertisse servitutem conquerebantur,

    id. 2, 3, 3:

    totae solidam in glaciem vertere lacunae,

    Verg. G. 3, 365: verterat pernicies in accusatorem, Tac. A. 11, 37:

    quod si esset factum, detrimentum in bonum verteret,

    Caes. B. C. 3, 73 fin.:

    ea ludificatio veri in verum vertit,

    Liv. 26, 6, 16: talia incepta, ni in consultorem vertissent, reipublicae pestem factura, against, Sall. H. inc. 89 Dietsch:

    neque inmerito suum ipsorum exemplum in eos versurum,

    Liv. 7, 38, 6:

    si malus est, male res vortunt, quas agit,

    turn out badly, Plaut. Pers. 4, 1, 5; so,

    quae res tibi vertat male,

    Ter. Ad. 2, 1, 37:

    quod bene vertat, castra Albanos Romanis castris jungere jubet (= cum bonis omnibus),

    Liv. 1, 28, 1; 3, 62, 5; 3, 35, 8:

    quod bene verteret,

    Curt. 5, 4, 12; 7, 11, 14:

    hos illi (quod nec vertat bene), mittimus haedos,

    Verg. E. 9, 6.—
    b.
    Annus, mensis vertens, the course or space of a year, of a month:

    anno vertente sine controversiā (petisses),

    Cic. Quint. 12, 40; so,

    anno vertente,

    id. N. D. 2, 20, 53; Nep. Ages. 4, 4; cf.:

    apparuisse numen deorum intra finem anni vertentis,

    Cic. Phil. 13, 10, 22:

    tu si hanc emeris, Numquam hercle hunc mensem vortentem, credo, servibit tibi,

    Plaut. Pers. 4, 4, 76; Macr. S. 1, 14.—
    (β).
    Pregn.: annus vertens, the great year or cycle of the celestial bodies (a space of 15,000 solar years), Cic. Rep. 6, 22, 24.—Hence, ver-sus ( vors-), or (much less freq.) ver-sum ( vors-), adv., turned in the direction of, towards a thing; usu. after the name of a place to which motion is directed (orig. a part., turned towards, facing, etc., and so always in Livy; cf. Liv. 1, 18, 6 Weissenb. ad loc.; 1, 41, 4; 9, 2, 15).
    A.
    Form versus (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    T. Labienum ad Oceanum versus... proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33: ad Alpes versus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2:

    ad Cercinam insulam versus, Auct. B. Afr. 8, 3: ad Cordubam versus, Auct. B. Hisp. 11: modo ad Urbem, modo in Galliam versus,

    Sall. C. 56, 4. —
    2.
    After in and acc.:

    in agrum versus,

    Varr. R. R. 3, 5, 10:

    in forum versus,

    Cic. Lael. 25, 96:

    in Arvernos versus,

    Caes. B. G. 7, 8: si in urbem versus venturi erunt, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78 (82), 3.—
    3.
    After acc. alone (class. only with names of towns and small islands):

    verti me a Minturnis Arpinum versus,

    Cic. Att. 16, 10, 1:

    Brundisium versus,

    id. Fam. 11, 27, 3:

    Ambraciam versus,

    Caes. B. C. 3, 36:

    Massiliam versus,

    id. ib. 2, 3:

    Narbonem versus,

    id. B. G. 7, 7.—
    4.
    After other advv.:

    deorsum versus,

    Cato, R. R. 156, 4:

    sursum versus,

    Cic. Or. 39, 135:

    dimittit quoquo versus legationes,

    Caes. B. G. 7, 4:

    ut quaedam vocabula utroque versus dicantur,

    Gell. 5, 12, 10; cf. the adverbs deorsum, sursum, etc.—
    B.
    Form versum (vors-).
    1.
    After ad and acc.:

    animadvertit fugam ad se versum fieri,

    Sall. J. 58, 4.—
    2.
    After other advv.:

    cunas rursum vorsum trahere,

    Plaut. Am. 5, 1, 60 (63):

    lumbis deorsum versum pressis,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    vineam sursum vorsum semper ducito,

    Cato, R. R. 33, 1:

    cum undique versum circumfluat,

    Gell. 12, 13, 20:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 8.
    Versus is said by many lexicons to be also a prep.
    , but no ancient authority can be safely cited for this use. The true readings are:

    in Italiam versus,

    Cic. Fam. 4, 12, 1:

    adversus aedem,

    Liv. 8, 20, 8:

    in forum versus,

    Plin. 10, 43, 60, § 121; and perh. in oppidum, Auct. B. Hisp. 21.

    Lewis & Short latin dictionary > verto

  • 6 vertō or vortō

        vertō or vortō tī, sus, ere    [VERT-], to turn, turn up, turn back, direct: cardinem, O.: verso pede, O.: Non ante verso cado, i. e. emptied, H.: crateras, V.: verti me a Minturnis Arpinum versus: gens ab oriente ad septentrionem se vertit, i. e. is situated, Cu.: in circumsedentis Capuam se vertit, i. e. directs his attack, L.— Intrans, to turn, turn back: versuros extemplo in fugam omnes ratus, L.— Pass, to be turned, be directed, face, look: fenestrae in viam versae, L.: nunc ad fontes, nunc ad mare versus, O.—To turn about, be engaged, move, be, be situated: Magno in periclo vita vertetur tua, Ph.: in maiore discrimine verti, L.: ipse catervis Vertitur in mediis, V.—To turn back, turn about, reverse: Pompeiani se verterunt et loco cesserunt, wheeled about, Cs.: hostes terga verterunt, fled, Cs.: hostem in fugam, put to flight, L.: Hiemps piscīs ad hoc vertat mare, H.—To turn over, turn up: versā pulvis inscribitur hastā, V.: Vertitur interea caelum, revolves, V.: terram aratro, H.: versis glaebis, O.—To turn, ply, drive: stimulos sub pectore vertit Apollo, V.—Fig., to turn, direct, convert, appropriate: ex illā pecuniā magnam partem ad se: congressi certamine irarum ad caedem vertuntur, i. e. are driven, L.: ne ea, quae rei p. causā egerit, in suam contumeliam vertat, Cs.: omen in Macedonum metum, Cu.: in religionem vertentes comitia biennio habita, making a matter of religious scruple, L.: Philippus totus in Persea versus, inclined towards, L.: quo me vertam? T.: quo se verteret, non habebat: si bellum omne eo vertat, L.: di vortant bene, Quod agas, prosper, T.—To ascribe, refer: quae alia in deum iras velut ultima malorum vertunt, L.: ne sibi vitio verterent, quod abesset a patriā, impute as a fault.—Pass., to turn, depend, rest, hang: hic victoria, V.: cum circa hanc consultationem disceptatio omnis verteretur, L.: omnia in unius potestate vertentur: spes civitatis in dictatore, L.: vertebatur, utrum manerent, an, etc., i. e. the question was discussed, L.—To turn, change, alter, transform, convert, metamorphose: terra in aquam se vertit: Verte omnīs tete in facies, V.: Auster in Africum se vertit, Cs.: versa et mutata in peiorem partem sint omnia: cur nunc tua quisquam Vertere iussa potest, V.: saevus apertam In rabiem coepit verti iocus, H.: nullā tamen alite verti Dignatur, nisi, etc., O.—Prov.: ubi omne Verterat in fumum et cinerem, i. e. had dissipated, H.— With solum, to change abode, leave the country: qui exsili causā solum verterit.—In language, to turn, translate, interpret: Platonem: annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem, L.—To turn, overturn, overthrow, subvert, destroy: vertit ad extremum omnia: Cycnum Vi multā, O.: ab imo moenia Troiae, V.: ne Armenia scelere verteretur, Ta.: versā Caesarum sobole, Ta.—To turn, change, be changed: iam verterat fortuna, L.—To turn, be directed, turn out, result: verterat Scipionum invidia in praetorem, L.: (quae res) tibi vertat male, turn out badly, T.: quod bene verteret, Cu.: quod nec vertat bene, V.: quod si esset factum, detrimentum in bonum verteret, Cs.: ea ludificatio veri in verum vertit, L.—Of time, in the phrase, annus vertens, the returning year, space of a year, full year: anno vertente sine controversiā (petisses); cf. annus vertens, the great cycle of the stars.

    Latin-English dictionary > vertō or vortō

  • 7 Повернуть

    - flectere viam; vestigia vertere, torquere;

    • повернувшись - verso pede;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Повернуть

См. также в других словарях:

  • PES — nc in limine offendat, cavere iussit Veterum superstitio. Mali enim ominis id habebatur, Si exituro limen insonuisset, Pes haesisset, Plin. l. 2. c. 7. Vide Plut. in Demetrio et in Gracchis, Val. Max. l. 1. c. 4. de eod. Graccho etc. Sueton. in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Proverbios latinos — Anexo:Proverbios latinos Saltar a navegación, búsqueda Los proverbios latinos son un tipo de paremia (enunciado sentencioso, como el refrán, el adagio, la máxima, la sentencia, y el aforismo) utilizada por los romanos, y que se han mantenido en… …   Wikipedia Español

  • Michel Sardou — Pour les articles homonymes, voir Sardou. Michel Sardou Michel Sardou en concert à Pa …   Wikipédia en Français

  • Dichterische Freiheit — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Per-Capita — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Piae memoriae — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Plazet — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Liste lateinischer Phrasen/P — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V …   Deutsch Wikipedia

  • Jacula — est un groupe de musique expérimentale italien fondé en 1968 par Anthony Bartoccetti qui a composé presque intégralement In Cauda Semper Stat Venenum et Tardo pede in magiam versus. Un nouvel album est apparemment prévu pour 2007. Anthony… …   Wikipédia en Français

  • PYRRHUS — I. PYRRHUS 28. Macedonum Rex, Olymp. 259. II. PYRRHUS Achillis filius, ex Ceidamia Lycomedis filiâ, ita dictus a fulvo colore capillorum, teste Serviô. Hic Neptolemus quoque vocabatur, quod admodum, adolescens ad belli Troiani reliquias fuerit… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • cunha — s. f. 1. Peça de ferro que vai diminuindo de grossura até terminar em corte para rachar lenha, fender pedras, etc. 2. Pedaço de madeira para nivelar objetos que não assentam por igual. = CALÇO 3. Pessoa influente (que pede em favor de outra com… …   Dicionário da Língua Portuguesa

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»